Οι υλικές και άυλες μαρτυρίες του παρελθόντος που συνιστούν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του τόπου αποτελούν κοινή δημόσια περιουσία της ελληνικής κοινωνίας. Για τον λόγο αυτόν είναι αναγκαία η διάσωση, προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς με όρους που θα διασφαλίζουν τον δημόσιο χαρακτήρα της ως κοινωνικού αγαθού και ταυτόχρονα θα προβάλλουν τις πανανθρώπινες αξίες με τις οποίες είναι φορτισμένη, αξίες που αποκτούν ιδιαίτερο νόημα σε μια εποχή πολύπλευρης κρίσης, όπως η σημερινή.

Η πολιτεία οφείλει να δημιουργεί και να υποστηρίζει τις απαραίτητες υποδομές ενός ευρύτατου δικτύου προστασίας, ανάδειξης και προβολής των πολιτιστικών αγαθών και να διασφαλίζει ένα οργανωμένο πλαίσιο, μέσα από το οποίο αυτά θα γίνονται προσβάσιμα από την κοινωνία. Στο κέντρο της κρατικής παρέμβασης πρέπει να βρίσκεται ο άνθρωπος και συνεπώς η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να διαφυλάσσεται και να αναδεικνύεται, έτσι ώστε να ενσωματώνεται στον καθημερινό βίο του πολίτη, ως οργανικό στοιχείο της ύπαρξης και λειτουργίας του.

Μία διαφορετική πολιτιστική πολιτική μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πεδίο στη διαμόρφωση και υλοποίηση ενός εναλλακτικού μοντέλου οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και να συνεισφέρει σημαντικά στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Παράλληλα η ένταξη της προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς στον ευρύτερο χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, με αναπλάσεις χώρων, δημιουργία αρχαιολογικών πάρκων μέσα στον ιστό των σύγχρονων πόλεων, αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση διατηρητέων για κοινωφελείς σκοπούς, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των πολιτών.


Ο πολιτισμός μπορεί και πρέπει να αποτελέσει στρατηγικό άξονα ανάπτυξης, με τρόπο που δεν θα ακυρώνει τον κοινωνικό του χαρακτήρα, δεν θα τον υποτάσσει στην ανεξέλεγκτη τουριστική και εμπορική εκμετάλλευση και δεν θα τον ισοπεδώνει προς όφελος ποικιλώνυμων ιδιωτικών συμφερόντων.

Η Αθήνα, μια πόλη ταυτισμένη στην παγκόσμια συλλογική συνείδηση με την ιστορία και τον πολιτισμό, έχει υποβαθμίσει αυτόν τον χαρακτήρα της λόγω των ασκούμενων πολιτικών. Πολλά από τα αρχαία, αλλά κυρίως τα νεώτερα μνημεία της ρημάζουν και καταρρέουν μέσα στο κέντρο της πόλης, αλλά και σε όλες τις συνοικίες της. Η ίδια η πόλη δεν διαθέτει μουσείο της μακραίωνης ιστορίας της, παρόλο που από τη δεκαετία του 1980 έχει χωροθετηθεί στην περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος, οι κάτοικοι της οποίας ενδιαφέρονται θερμά για το θέμα αυτό.

Μια διαφορετική πολιτιστική πολιτική, με όραμα για την πόλη και τους κατοίκους της, χρειάζεται ένα πρόγραμμα για την προστασία και ανάδειξη των μνημείων της πόλης και την ανάπτυξη της πολιτιστικής δημιουργίας. Ένα πρόγραμμα που μπορεί να συμβάλει στην αναθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας, στην εξασφάλιση νέων θέσεων εργασίας και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

* Η Όλγα Ζαχαριάδου είναι αρχαιολόγος, υπηρέτησε επί 27 χρόνια στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών και πραγματοποίησε πολλές ανασκαφές και αναδείξεις μνημείων στην Αθήνα. Σήμερα είναι υποψήφια δημοτική σύμβουλος με το ψηφοδέλτιο της Ανοιχτής Πόλης