Η ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΕΗ ΚΑΙ Η «ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΗ» ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΤΕ

(Παρ. 4/7/14 -10:20)
Του ΓΙΑΝΝΗ ΔΟΥΚΑ*

Δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε τι φωνάζετε για τη ΔΕΗ δεν βλέπετε το πετυχημένο παράδειγμα της ιδιωτικοποίησης του ΟΤΕ;

Πριν δούμε μία προς μία τις λεγόμενες επιτυχίες και επειδή μιλάμε για επιχειρήσεις στρατηγικής, κοινωνικής και εθνικής σημασίας ας θυμηθούμε τι έγινε στις 11 Ιουνίου του 2013. Γύρω στις 11 το βράδυ ο ΟΤΕ κατέβασε ένα διακόπτη και η ΕΡΤ σε όλη την Ελλάδα βυθίστηκε στο μαύρο. Ο διακόπτης αυτός τότε κατέβηκε μετά από εντολή της ελληνικής κυβέρνησης, όμως ας μην μας διαφεύγει ότι ιδιοκτήτης και διαχειριστής του ήταν και είναι η Deutsche Telekom. Το μαύρο της ΕΡΤ μας λέει ότι η Deutsche Telekom μπορεί αν και όποτε το θελήσει να βυθίσει τηλεπικοινωνιακά αλλά και τηλεοπτικά όλη τη χώρα στο σκοτάδι.

Η κυβέρνηση σήμερα και κάθε λογής επαΐοντες μας λένε ότι οι συνδικαλιστικές της ΔΕΗ απειλούν ότι θα κατεβάσουν διακόπτες και θα έχουμε blackout. Όλοι αυτοί ας αναλογιστούν ότι ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ σημαίνει ότι αύριο θα μπορεί ο ιδιώτης ιδιοκτήτης να τους κατεβάσει ή απλά να εκβιάσει ότι θα τους κατεβάσει αν και όποτε το θελήσει.

Ας δούμε όμως και τι έφερε η ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ.

1. Παρεχόμενες υπηρεσίες, επενδύσεις, εκποίηση περιουσίας, τιμολόγια. 

Η απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών, ο ανταγωνισμός και ο προσανατολισμός όλων των τηλεπικοινωνιακών παρόχων συμπεριλαμβανομένου και του ΟΤΕ στο κέρδος είχε σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν δύο ταχύτητες παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι υπηρεσίες στα μεγάλα αστικά κέντρα και οι σαφώς υποδεέστερες στη λοιπή ύπαιθρο χώρα. Οι δεσμεύσεις για παράδειγμα που ανέλαβαν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας για τηλεπικοινωνιακή κάλυψη δεν είχαν να κάνουν με γεωγραφική κάλυψη αλλά είχαν να κάνουν με ποσοστό επί του πληθυσμού. Σε ότι αφορά τη σταθερή και την κινητή τηλεφωνία θα λέγαμε ότι ο ΟΤΕ μπορεί σήμερα να ανταποκριθεί επαρκώς στη ζήτηση που υπάρχει. Την επάρκεια βέβαια δεν την έφερε η ιδιωτικοποίηση αλλά η νέα τεχνολογία και η ψηφιακοποίηση του δικτύου. Εκεί που πάσχει είναι η συντήρηση του δικτύου λόγω της δραστικής μείωσης του προσωπικού σε όλη την Ελλάδα και στην παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών σε μεγάλες περιοχές της επαρχίας. Το γρήγορο INTERNET (VDSL) και η παροχή του προϊόντος OTE TV μέσω των ευρυζωνικών δικτύων είναι γεγονός αλλά δεν αφορά όλη τη χώρα. Το VDSL δεν φτάνει και δεν θα φτάσει ποτέ παντού, ενώ υπάρχουν περιοχές που παραμένουν χωρίς ADSL πρόσβαση ή με ταχύτητες μέχρι 2 MBPS.

Η διοίκηση του ΟΤΕ μιλάει για επενδύσεις ύψους 300 εκατομμυρίων € το χρόνο. Παράλληλα όμως ο ΟΤΕ το τελευταίο διάστημα προχώρησε στην εκποίηση περιουσιακών του στοιχείων προκειμένου – όπως έχει λεχθεί – να μπορέσει να αναχρηματοδοτήσει δάνεια που έρχονται από το παρελθόν (εξαγορά Γερμανού 1,6 δις € – εξαγορά μειοψηφικού πακέτου Cosmote 3 δις € ). Ο ΟΤΕ οποτεδήποτε βγήκε στην αγορά για εξεύρεση κεφαλαίων κάλυψε πάντα το πλάνο που είχε βάλει. Ωστόσο η διοίκηση προχώρησε στην πώληση των θυγατρικών στη Σερβία και στη Βουλγαρία (TELEKOM SERBIA και GLOBUL) καθώς και του δορυφόρου της HELLAS SAT με βασική επιχειρηματολογία την αναχρηματοδότηση των δανείων.

Η ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ και η απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών είχαν σαν αποτέλεσμα το κράτος να μην έχει τη δυνατότητα παρέμβασης στα τιμολόγια των τηλεπικοινωνιών. Αν εξετάσουμε τα τιμολόγια της κινητής τηλεφωνίας θα δούμε ότι οι δύο εταιρείες που μπήκαν στο χώρο το 1993 και το 1994 ήρθαν σε συνεννόηση και τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους είχαν τα ίδια ακριβώς τιμολόγια. Τα τιμολόγια της κινητής έπεσαν μόνο μόλις μπήκε ο ΟΤΕ στην αγορά το 1997 και 1998 εποχή πριν την πλήρη ιδιωτικοποίηση και την πλήρη απελευθέρωση. Στις πρώτες φάσεις της ιδιωτικοποίησης η αύξηση των τιμολογίων των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιακών ήταν ραγδαία καθώς υπήρξε ο σαφής προσανατολισμός για την αύξηση των κερδών προκειμένου η μετοχή του ΟΤΕ να γίνει πιο ελκυστική. Από την άλλη πλευρά στις σημερινές συνθήκες της πλήρους απελευθέρωσης το κράτος και ο ΟΤΕ έχασαν ένα βασικό εργαλείο παρέμβασης στην τηλεπικοινωνιακή τιμολογιακή πολιτική αφού η ρυθμιστική αρχή τον υποχρεώνει να έχει τιμολόγια πιο ακριβά από τους άλλους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους.

2. Ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ, θέσεις εργασίας και εργασιακές σχέσεις. 

Οι επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης στις θέσεις εργασίας και στις εργασιακές σχέσεις ήταν τεράστιες και όχι μόνο για τους εργαζόμενους του ΟΤΕ. Το 1986 στον ΟΤΕ εργάζονταν 30.000 και πλέον εργαζόμενοι με μόνιμη και πλήρη εργασία. Το 1996 26.000 και σήμερα συμπεριλαμβανομένων και των θυγατρικών περί τις 14.000. Καλοπροαίρετα θα μπορούσε να πει κανείς ότι άνοιξε η αγορά, ότι θέσεις εργασίας χάθηκαν μόνο λόγω της ραγδαίας αύξησης της τεχνολογίας και ότι αυτές που χάθηκαν από τον ΟΤΕ αναπληρώθηκαν στις άλλες εταιρείες. Η πραγματικότητα είναι ότι ναι μεν χάθηκαν θέσεις εργασίας λόγω της τεχνολογίας πλην όμως δημιουργήθηκαν άλλες πάλι λόγω της τεχνολογίας. Ποιος ήξερε στην Ελλάδα πριν από είκοσι χρόνια το κινητό τηλέφωνο, το INTERNET, ή τη συνδρομητική τηλεόραση; Οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν σ’ αυτούς τους τομείς προσεγγίζουν αυτές που χάθηκαν. Η διαφορά βέβαια είναι ότι οι εργασιακές σχέσεις σε όλο τον κλάδο συμπεριλαμβανομένου και του ΟΤΕ δεν είναι το ίδιο με ότι ίσχυε πριν από λίγα χρόνια. Ο ανταγωνισμός ο οποίος κατά πολλούς είναι προς όφελος του καταναλωτή έχει επιβάλει εργασιακές σχέσεις γαλέρας. Η με κάθε τρόπο προσπάθεια μείωσης του κόστους έχει φέρει απολύσεις, έχει καταστρατηγήσει την εργατική νομοθεσία, έχει επιβάλλει μισθούς εξαθλίωσης στη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων στις τηλεπικοινωνίες. Δεν είναι λίγοι αυτοί που μπήκαν στο παιχνίδι των τηλεπικοινωνιών και τελικά τις δικές τους άστοχες ή αεριτζίδικες επιλογές τις πλήρωσαν οι εργαζόμενοι με την απόλυσή τους. Οι επιχειρούμενες σήμερα αναδιαρθρώσεις όπως π.χ. η σύμπραξη WIND και VODAFONE στο θέμα των κεραιών έχουν κι’ αυτές με τη σειρά τους σαν αποτέλεσμα αθρόες απολύσεις.

Τέλος και σε ότι αφορά τις εργασιακές σχέσεις στον ΟΤΕ θα πρέπει να πούμε ότι:

1. Σε αντίθεση με τη βασική αρχή ίση αμοιβή για ίση εργασία, στον ΟΤΕ έχουμε πανσπερμία διαφορετικών εργασιακών και μισθολογικών καθεστώτων. Άλλο μισθολόγιο έχουν οι εργαζόμενοι στον ΟΤΕ και άλλο στις θυγατρικές του. Τα μεγαλύτερα προβλήματα έχουν οι τέσσερεις με πέντε χιλιάδες εργαζόμενοι στις δουλεμπορικές θυγατρικές τύπου «OTEPLUS» και «E-VALUE» οι οποίοι «δανείζονται» στον ΟΤΕ ή στην COSMOTE. Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων στην OTEPLUS και στην E- VALUE (εγγονή του ΟΤΕ και θυγατρική της COSMOTE) δεν αμείβονται με βάση τις συλλογικές συμβάσεις του ΟΤΕ ή της COSMOTE αλλά με τους μισθούς και τους όρους του μνημονίου, χωρίς ωράριο εργασίας και με καταστρατήγηση κάθε έννοιας και όρου εργατικής νομοθεσίας.
2. Τα τελευταία χρόνια είχαμε τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις στοχευμένων ομαδικών απολύσεων που βαφτίστηκαν εθελούσιες μία στην COSMOTE, μία στην OTEPLUS και μία στον ΟΤΕ που αφορούσε μια κατηγορία από τις σκληρότερα εργαζόμενες και λιγότερο αμειβόμενες, τις καθαρίστριες.
3. Τα τελευταία χρόνια και πάντα κάτω από τη λογική της μείωσης του εργατικού κόστους μειώθηκαν οι μισθοί, καταργήθηκαν και δεν τηρούνται όροι συλλογικών συμβάσεων εργασίας, μειώθηκαν δραστικά παροχές όπως αυτή του λογαριασμού νεότητας (μείωση 70%), επιβλήθηκε ένα ανθρωποφάγο αξιολόγιο και κάτω από την πίεση της βαθμολόγησης έχει καταστρατηγηθεί κάθε έννοια ωραρίου ή εργατικού δικαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλούς εργαζόμενους που επιμένουν να φεύγουν κανονικά μόλις λήξει το ωράριό τους γίνεται η σχετική «πλακίτσα» περί ωραρίου μητέρας ή περί ωραρίου ημιαργίας.
4. Ένα νέο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στον ΟΤΕ είναι η μείωση των θέσεων εργασίας μέσω της αναδιοργάνωσης που επιχειρείται σε επίπεδο ομίλου Deutsche Telekom και της μεταφοράς έργου σε άλλες εταιρείες. Η D T προκηρύσσει κάποιο έργο μεταξύ των θυγατρικών της σε όλη την Ευρώπη και ένας κερδίζει και οι υπόλοιποι χάνουν. Συνολικά η D T μειώνει το κόστος και οι εργαζόμενοι σε όλη την Ευρώπη χάνουν θέσεις εργασίας. Μέχρι τώρα έργο του λογιστηρίου του ΟΤΕ, της COSMOTE και άλλων εταιρειών του ομίλου D T έχει μεταφερθεί στη Μπρατισλάβα. Σήμερα μέρος του έργου της διεύθυνσης ανθρώπινου δυναμικού μεταφέρεται στο Βουκουρέστι και αιωρείται η «απειλή» να μεταφερθεί η διαχείριση δικτύου στα Σκόπια. Σε αντιστάθμισμα οι διοικούντες επαίρονται ότι πήραν έργο πληροφορικής από την Ολλανδία και την Ουγγαρία.

Κλείνοντας λέμε ότι όλοι αυτοί που μιλάνε για το «πετυχημένο» παράδειγμα του ΟΤΕ ας λάβουν λίγο υπ’ όψη τους και όλα τα παραπάνω που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εν όλω ή εν μέρει θα μεταφερθούν και στη ΔΕΗ ή σε όποια άλλη επιχείρηση στρατηγικής και κοινωνικής σημασίας ιδιωτικοποιηθεί.

*Ο Γιάννης Δούκας είναι μέλος της Ε.Ε. της ΟΜΕ – ΟΤΕ.
Παρασκευή 4 Ιουλίου 2014