ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΕΓΕΡΣΗ

Του ΣΤΑΘΗ*

Η φτώχεια είναι σαν την πανούκλα, μπαίνει από σπίτι σε σπίτι και απλώνεται σ’ όλη τη χώρα. Διαλύει σπλάχνα και νεφρούς, κόβει τα πόδια, θολώνει το μυαλό, ξηραίνει τις ψυχές.

Δεν πέφτει η φτώχεια εξ ουρανού, δεν τη στέλνει ο Θεός ίππον χλωρό, τιμωρό για τις αμαρτίες πιστών κι απίστων, είναι η φτώχεια ιός που κατασκευάζεται στο εργαστήριο κι εξαπολύεται απ’ τον άνθρωπο εναντίον του ανθρώπου.

Η φτώχεια είναι μαράζι.

Σαράκι.

Στίγμα.

Γίνεται ντροπή. Και έρεβος.

Γονατίζει τον άθρωπο. Ταπεινώνει τον λαό. Γίνεται βραχνάς στα σπίτια και πολιτική αδυναμία στις αγορές και τα βουλευτήρια. Η φτώχεια γίνεται ο τρόμος και η εξαθλίωση, απ’ την οποία αλιεύουν πελάτες για τους Δυνατούς οι πολιτικοί πορνοβοσκοί και κρέας για τα κανόνια οι μελανοχίτωνες. Είναι η φτώχεια θηρίο ανήμερο, θηρευτής της αξιοπρέπειας, δήμιος της περηφάνιας, φθάνει τον άνθρωπο στο κρεματόριο.

Μέρα την ημέρα τού κλέβει ό,τι έχει, τις προσδοκίες, τα όνειρα, το συνανήκειν και σιγά-σιγά τον μετατρέπει σε παρία, σε συντρίμμι που αποδέχεται την ήττα του. Και κλείνεται στη μοναξιά του. Μεγάλη ήττα η μοναξιά.

Η φτώχεια γεμίζει τις πλατείες επαίτες και τις οθόνες υποκριτές. Που διαφημίζουν τον οίκτο τους. Πολιτικούς που ολολύζουν εκ του ασφαλούς για τους φόνους που έχουν διαπράξει και τους φόνους που έχουν προγραμματίσει. Η φτώχεια είναι οργανωμένο κατάφρακτο φουσάτο που αλέθει τον κοινωνικό ιστό, ξεφτιλίζοντας ακόμα και την αλληλεγγύη. Από κάτι προσωρινό και για ώρα ανάγκης τη μετατρέπει σε τρόπο ζωής (για να πεθαίνεις κάθε μέρα). Ακόμα και την οικογενειακή αλληλεγγύη η φτώχεια την ατιμάζει, σε βάθος χρόνου την κάνει χαλκά και χολή απ’ τη μια μεριά, απόγνωση και καταισχύνη απ’ την άλλη. Ή παραίτηση και νέκρωση. Η φτώχεια είναι ο Ιούδας μέσα σου που σε προδίδει.

Ο πλησίον σου που αυτοκτόνησε, φτώχεια. Η παραίτηση απ’ τους αγίους, τους ήρωες και τους ποιητές, φτώχεια. Η κατάθλιψη. Η απώλεια της ίδιας σου της ιστορίας, φτώχεια. Η φτώχεια είναι η ζητιανιά μέσα σου. Ξέρουν τι κάνουν οι Δυνατοί όταν υψώνουν στην αγορά τα αγάλματα του Μπαρόζο, του Σαμαρά, του Βενιζέλου, του Σόιμπλε, αγάλματα που φωνάζουν και σου λένε τι να κάνεις, τι είσαι, τι είναι πρέπον ή αναπόφευκτο, φτώχεια είναι οι θυσίες που σε καλούν να κάνεις για να μείνεις φτωχός, για να γίνουν φτωχοί κι άλλοι, κι άλλοι, κι άλλοι, δεν έχει τέλος η φτώχεια, χωράει ολόκληρους πληθυσμούς στις ειδικές οικονομικές ζώνες, στα προτεκτοράτα, στους ζωτικούς χώρους, στα κυρίαρχα κράτη, παντού.

Η φτώχεια παράγει τον πλούτο των λίγων και γίνεται ταυτοχρόνως το όπλο τους για να παραλύουν όλο και πιο πολλούς, να δουλεύουν όσοι δουλεύουν για ένα κομμάτι ψωμί. Κι όσοι δεν δουλεύουν να ’ναι απειλή για τους σκλαβωμένους. Ωσπου όλοι να φθάνουν στον πάτο της σκλαβιάς. Η φτώχεια είναι φόβος. Οποιος μπαίνει στο βασίλειο της φτώχειας «ας εγκαταλείπει πίσω του κάθε ελπίδα». Διότι ήρθαν τούμπα οι καιροί. Παλαιότερα οι άνθρωποι πάλευαν να ξεφύγουν απ’ τη φτώχεια, να ζήσουν μια καλύτερη ζωή. Σήμερα, αν σε αρπάξει η φτώχεια, σε αρπάζει για τα καλά, σε στέλνει σε μακράν οδόν απανδόκευτον, σε βίον ανεόρταστον. Και είναι φρικτή η στιγμή, όταν οι σύντροφοί σου σου γυρίζουν την πλάτη - παχιές κουβέντες, ισχνές αγελάδες. Μέδουσα η μακροχρόνια φτώχεια, σου πετρώνει την ψυχή ταφόπλακα πάνω σου, ρομπότ σε κάνει η φτώχεια, μηχανικές σκέψεις, μηχανικές κινήσεις, αμήχανη ψυχή. Ακαρπο δέντρο και, με τον καιρό, ξερό.

Η φτώχεια είναι όπλο -και μην αυταπατώμεθα- δεν έχει στόχο τους αγωνιστές, τους οργανωμένους, τους συνδικαλισμένους, τους πολιτικοποιημένους (όσους φάει κι απ’ αυτούς καλόν είναι για τους Δυνατούς), αλλά στόχο κυρίως έχει η φτώχεια τα αρνιά. Κι ας μη βιαστούν οι κατά φαντασία επαναστάτες να πουν ότι αντίδοτο στη φτώχεια είναι η οργάνωση κι ο αγώνας. Αν ήταν έτσι, η γη θα ήταν σοσιαλιστική εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια. Η φτώχεια σκοπό δεν έχει να λυγίσει τους εξεγερμένους ή όσα απ’ τα αρνιά πρόκειται να εξεγερθούν, αλλά να καθηλώσει σε ένα πέλαγος ανημπόριας την κρίσιμη πλειονότητα. Αυτήν που ξεσηκώνεται μόνον μετά από μεγάλους πολέμους ή μεγάλες σφαγές, αυτήν που συνήθως παρακολουθεί εκ του μακρόθεν τη διαρκή εξέγερση των ηρώων, διστακτική, επιδοκιμάζοντας ενίοτε αλλά μετά του δέοντος φόβου και αποδοκιμάζοντας ως επί το πλείστον με υπαγορευμένη αποστροφή (ουκ επί ματαίω η προπαγάνδα) ως ταραξίες εκείνους που αγωνίζονται (και για τα αρνιά), Χριστούς, κομμουνιστές, αναρχικούς, πάσης φύσεως ζηλωτές κι άλλους αλλοπαρμένους.

Διότι η φτώχεια είναι όπλο ολοκληρωτικό, υψώνεται σαν πύργος πάνω απ’ το κεφάλί μας το Βερολίνο (ή το Πεκίνο), μας κατουράει και γίνεται μέσα μας το αγίασμα αυτό των Δυνατών, οξύ. Που τρώει το σθένος μας, κισμέτ που του σκύβουμε το κεφάλι.

Η φτώχεια πρέπει να καταστραφεί όχι μόνον ως κατάσταση μέσα στην οποίαν ζουν οι άνθρωποι, αλλά και ως όπλο για να ζουν σ’ αυτήν την κατάσταση.

Ουδεμία σχέση έχει η φτώχεια με την ευγενική ολιγάρκεια, ούτε με την έντιμη πενία, αυτά είναι επιλογές, η φτώχεια είναι εξαναγκασμός. Εξαναγκασμός στο αρνί να μείνει αρνί, εξαναγκασμός στο αρνί να σκοτώσει την ψυχή του, εξαναγκασμός στο αρνί να το πηγαίνουν επί σφαγήν.

Το ξέρω, το λένε οι νόμοι και οι προφήτες, το γράφει η Ιστορία και το έκαναν ο Σπάρτακος και ο θείος μου ο Μιχάλης ο Αντάρτης, ο ΕΑΜίτης: το τέλος της φτώχειας είναι η εξέγερση. Μπορεί η φτώχεια να μην οδηγεί από μόνη της, ούτε απαραιτήτως, στην εξέγερση, αλά η εξέγερση οδηγεί στο τέλος της φτώχειας.

Σήμερα στην Ευρώπη οι κυβερνήσεις της Νέας Τάξης βαθαίνουν τη φτώχεια. Η κυβερνώσα Υβρις, αυτή η τερατική σύνθεση νεοφιλελευθερισμού και σοσιαλδημοκρατίας, αυτός ο ανόσιος γάμος, βυθίζουν την Ηπειρο σε έναν εργασιακό εξαμερικανισμό, μια ζούγκλα εκβαρβάρωσης και επαναλφαβητισμού. Με την επικουρία μιας αναδυόμενης Ακροδεξιάς (είτε ως σκιάχτρου είτε ως συμμάχου) οι ομογενοποιημένες κυβερνήσεις επιβάλλουν την ενιαία σκέψη στις κοινωνίες και αφαιρούν απ’ τις αστικές δημοκρατίες κάθε λαϊκό κεκτημένο, ώσπου οι τυραννίδες, τα ράιχ των Εταιρειών, να γίνουν και να είναι το μοναδικό πλαίσιο ζωής των ανθρώπων.

Οι κυβερνήσεις των Δυνατών εξαπλώνουν τη φτώχεια, κερδίζουν απ’ αυτήν και ταυτοχρόνως τη χρησιμοποιούν ως όπλο για να τη διευρύνουν περισσότερο. Για να κερδίζουν περισσότερο. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο. Των φαύλων. Που παγιδεύει μέσα του και τους ίδιους τους φαύλους, θα έλεγε κανείς, αν έδινε έστω μια δεκάρα, για δαύτους. Αλλωστε το ότι ο καπιταλισμός είναι αυτοκαταστροφικός, δεν αλλάζει το γεγονός ότι είναι καταστροφικός. Και τυφλός. Τραβάει, διότι δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, τη βία του ώς τα άκρα. Ρισκάρει έτσι την εξέγερση ή, (θου, Κύριε, φυλακήν τω στόματί μου) την επανάσταση. Και για αυτό παίρνει διαρκώς προληπτικά μέτρα εναντίον τους. Καταστολή, αποβλάκωση, αποπολιτικοποίηση βρίσκονται διαρκώς στην πρώτη γραμμή, μέσα (κι εναντίον) μιας κοινωνίας που ταυτοχρόνως ελέγχεται με μια πέμπτη φάλαγγα του τίποτα. Του τιποτένιου. Φενάκες η μια μετά την άλλη, λάιφ στάιλ, καταναλωτισμός, εξαγορασμένη τέχνη και γίνεται ο χρόνος (αν σου παίρνει μια γενιά για να καταλάβεις) χρήμα για τους Δυνατούς και στρούγκα για τ’ αρνιά.

Αυτό είναι η φτώχεια, σύντροφοι. Να σε φτωχαίνουν από πολιτισμό, από όνειρα, από ελπίδα, από ανθρωπιά και να γίνεσαι έρμαιο, ένας ακόμα ιδιώτης μέσα στη μάζα των δυσπραγούντων, ζωντανός νεκρός, φραγκομηχανή, είτε διά της εργασίας σου, είτε διά της ανεργίας σου. Δεν ξέρω τι λέει για τη Φτώχεια στη Θεογονία ο Ησίοδος, αλλά στα ιστορικά χρόνια η Φτώχεια είναι κόρη του Πλούτου και της Βίας, αδελφή της Απανθρωπιάς και μητέρα του Φόβου και του Παράλογου...

*Δημοσιεύθηκε στο "enikos.gr" την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου 2013