"η αιθουσα είχε τη δική της ιστορία..."

ποιές "έδωσαν" τα ονόματά τους στις αίθουσες του κτιρίου του  Υπουργείου Παιδείας...

Ζακλίν ντε Ρομιγί

Γαλάτεια Σαράντη

Έλλη Παππά

Ζακλίν ντε Ρομιγί

 

H Ζακλίν ντε Ρομιγί γεννήθηκε στη Σαρτρ στις 26 Μαρτίου του 1913. Δίδαξε ως καθηγήτρια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα πανεπιστήμια της Λιλ (1949-1957), της Σορβόνης (1957-1973) και στο Collège de France (1973-1984).
Όντας η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο Collège de France, η Ζακλίν ντε Ρομιγί υπήρξε και η πρώτη γυναίκα μέλος της Académie des inscriptions et belles-lettres (1975), στην οποία και προήδρευσε κατά το έτος 1987. Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας της Δανίας, της Βρετανικής Ακαδημίας, των Ακαδημιών της Βιέννης, των Αθηνών, της Νάπολης, του Τορίνο, των Κάτω Χωρών, της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών κ.ά. Είναι δόκτωρ honoris causa των πανεπιστημίων της Οξφόρδης, των Αθηνών, του Δουβλίνου, του Μόντρεαλ και του Γέιλ.
Το 1995 της δόθηκε η ελληνική υπηκοότητα και το 2001 ανακηρύχθηκε πρέσβειρα του Ελληνισμού.
Έχει τιμηθεί με το βραβείο Ambatiélos de l’ Académie des inscriptions et belles-lettres (1948), το βραβείο Croiset de l’Institut de France (1969), το βραβείο Langlois de l’Académie francaise (1974), το Grand Prix d’Académie της Académie francaise (1984), το βραβείο Ωνάσης (Αθήνα, 1995).

Στις 24 Νοεμβρίου του 1988 εξελέγη μέλος της Académie francaise στη θέση του Αντρέ Ρουσέν.
Μεταφράστρια των Ελλήνων κλασικών στα γαλλικά, δημοσίευσε πλήθος μελετών για την αρχαία ελληνική γραμματεία και ιστορία.

Πέθανε τον Δεκέμβρη  του 2010 σε ηλικία 97 ετών.

Η απώλεια της Ζακλίν ντε Ρομιγύ μας καλεί  να αναρωτηθούμε πόσες ευθύνες έχουμε εμείς οι Ελληνες για τη γλώσσα μας και πόσο αδιάφοροι στεκόμαστε απέναντι σε αυτό που ονομάζουμε « ελληνικά». Σίγουρα βρισκόμαστε στην εποχή των παγετώνων και αναρωτιόμαστε τι κάνουν όλοι αυτοί οι μανδαρίνοι που πλαισιώνουν επιτροπές παιδαγωγικών ινστιτούτων και άλλων πομπωδών σχημάτων. Αν κρίνουμε από τα περισσότερα σχολικά εγχειρίδια για τα οποία είναι υπεύθυνοι, η κατάσταση είναι απογοητευτική.  

Γαλάτεια Σαράντη

 

 Η Γαλάτεια Σαράντη γεννήθηκε στην Πάτρα στις 8 Νοεμβρίου του 1920. Μεγαλωμένη σε μεγαλοαστική οικογένεια σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος ξεχωρίζει το ταλέντο της και είναι αυτός που την προτρέπει να στραφεί στη λογοτεχνία. Έτσι φοιτήτρια ακόμα, το 1945 πρωτοεμφανίζεται στα γράμματα με το διήγημα "Το κάστρο" το οποίο δημοσιεύτηκε στη "Νέα Εστία". Δύο χρόνια αργότερα, το 1947 στη συλλογή "Το βιβλίο της χαράς" συγκεντρώνει τα πρώτα της διηγήματα για να ακολουθήσουν οι "Πασχαλιές" (1949), "Το βιβλίο του Γιοχάνες και της Μαρίας" (1952). Εχοντας πλέον έντονη παρουσία στην ελληνική πεζογραφία, εξακολουθεί να γράφει αντλώντας τα θέματά της από την οικογενειακή ζωή και τον έρωτα, διερευνώντας τις ανθρώπινες σχέσεις και επικεντρώνοντας στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων της παρά σε εξωτερικά γεγονότα. Η λιτότητα της γραφής και η ευαίσθητη ματιά της διαμορφώνουν το προσωπικό ιδίωμα της γραφής της το οποίο αναγνωρίζει η λογοτεχνική κοινότητα η οποία την τιμά με αρκετές διακρίσεις. Έτσι το μυθιστόρημά της "Επιστροφή" βραβεύεται το 1953 από την Ομάδα των Δώδεκα, "Το παλιό μας σπίτι" αποσπά το β' κρατικό βραβείο μυθιστορήματος το 1959, το "Χαράζει η λευτεριά, οι Μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας" τιμάται με το βραβείο ιστορικού παιδικού μυθιστορήματος Ι.Δ. Κολλαρου το 1970, ενώ τρία χρόνια αργότερα έρχεται το α' κρατικό βραβείο διηγήματος για το βιβλίο "Να θυμάσαι τη Βίλνα" και το 1979 το βραβείο "Ουράνη" της Ακαδημίας Αθηνών για το μυθιστόρημα "Ρωγμές".

«Η δουλειά του γραφιά δίνει ελπίδα, χαρές, πίκρες αβάσταχτες, διέξοδο -μήπως προλάβει κανείς να γράψει κάτι πρωτότυπο στα τόσα που γράφονται...» έλεγε η συγγραφέας και ακαδημαϊκός Γαλάτεια Σαράντη με αφορμή μια συνάντησή της με μαθητές μερικά χρόνια πριν, κλείνοντας σ' αυτή την ολιγόλογη φράση όλη την αγωνία του δημιουργού. Η ίδια είχε γευτεί όλα αυτά τα συναισθήματα στη μακρά συγγραφική της διαδρομή. Πλήρης έργου και πλήρης ημερών η Γαλάτεια Σαράντη πέθανε  στα 89 της χρόνια το 2009.

Η Γαλάτεια Σαράντη των ευαίσθητων βιβλίων, των επικεντρωμένων στις ανθρώπινες σχέσεις έγινε η πρώτη γυναίκα ακαδημαϊκός εκείνη την ιστορική για το πνευματικό ίδρυμα 20ή Μαρτίου του 1997 οπότε εξελέγη από την Ολομέλεια της Ακαδημίας ως τακτικό μέλος της στην έδρα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, με 21 ψήφους. Αυτή ήταν η δεύτερη φορά που η κ. Σαράντη έβαζε υποψηφιότητα. Το 1992, παρά την υποστήριξη της υποψηφιότητάς της από τον Θανάση Διομήδη-Πετσάλη, η Ακαδημία την είχε απορρίψει.

"Μαγεία και μέθη" ήταν για την ίδια η λογοτεχνία και δεν το έκρυβε. Και μάλιστα σε συνεντεύξεις της ομολογούσε ότι μέσα από τη γραφή κατόρθωνε να "διώχνει το μίσος από όλα τα κύτταρά της". Νουβέλες, διηγήματα, μυθιστορήματα αλλά και θεατρικά έργα συνθέτουν το συγγραφικό της σύμπαν, μια βαθιά ουμανιστική πεζογραφία στην οποία η συγγραφέας ιχνογραφεί τον άνθρωπο της εποχής της, στέκεται αλληλέγγυα και γεμάτη κατανόηση στις περιπέτειές του.

Εκτός από το συγγραφικό της έργο η Γαλάτεια Σαράντη συνεργάστηκε με την κρατική ραδιοφωνία σε λογοτεχνικές εκπομπές, καθώς και με αρκετά λογοτεχνικά περιοδικά. 

Έλλη Παππά

Συγγραφέας, δημοσιογράφος και αγωνίστρια της κομμουνιστικής Αριστεράς. Με την κριτική σκέψη που τη χαρακτήριζε, διαφοροποιήθηκε από πολλές προσωπικότητες της γενιάς της. Στόχος της, όπως η ίδια έλεγε, «η κάθαρση της μαρξιστικής σκέψης από τις σταλινικές στρεβλώσεις». Ήταν σύντροφος του Νίκου Μπελογιάννη και αδελφή της Διδούς Σωτηρίου.

Η Έλλη Παππά γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920, «πέμπτο παιδί, αθέλητο και παραπεταμένο», όπως γράφει αυτοβιογραφούμενη, του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου. «Η μάνα μου αρνήθηκε να με θρέψει. Δεν ήμουν παιδί, ήμουν άλλο πράμα και με πέταξε. Επέζησα χάρη στη μεγαλύτερη αδελφή της μητέρας μου. Η καταστροφή έφερε την οικογένεια στον Πειραιά. Την υγεία μου την ανέλαβε η θάλασσα του Πειραιά και την αγωγή μου τα αλητάκια του Πειραιά. Όλα έδειχναν ότι η προλεταριακή μου συνείδηση ήταν εξασφαλισμένη. Τότε μπήκαν στη ζωή μου τα μεγαλύτερα παιδιά της οικογένειας, ο Γιώργος, που έγινε ασυρματιστής, και ο «άγγελος της ζωής μου», η Διδώ (Σωτηρίου), που ζούσε με την πλούσια αντιδραστική θεία, αδελφή του πατέρα μας. Από τη σκληρή δουλειά του ο Γιώργος, από μια έμφυτη συνείδηση η Διδώ, από κοντά κι η μάνα μας, είχαν γίνει και οι τρεις κομμουνιστές».

Από τα γυμνασιακά της χρόνια, στη διάρκεια της Μεταξικής Δικτατορίας, οργανώθηκε σε αντιδικτατορική ομάδα και στην Κατοχή, προσχώρησε στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ. Σπούδασε φιλοσοφία και νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές της, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε ο άνδρας της ζωής της.

Συνελήφθη για την κομμουνιστική της δράση τον Δεκέμβριο του 1950 και καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με τον σύντροφό της Νίκο Μπελογιάννη τον Φεβρουάριο του 1952. Δεν εκτελέστηκε, όπως ο Μπελογιάννης, γιατί ο γιος τους Νίκος, που είχε στο μεταξύ γεννηθεί στη φυλακή, ήταν μόλις επτά μηνών. Αποφυλακίστηκε από τις φυλακές Αβέρωφ την πρωτοχρονιά του 1964 και αμέσως εντάχθηκε στην ΕΔΑ. Δούλεψε στη σύνταξη της εφημερίδας «Δημοκρατική Αλλαγή», αλλά το 1968 η Απριλιανή χούντα την εξόρισε στη Γυάρο. Αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειας. Η Σοβιετική Ένωση προσφέρθηκε να τη φιλοξενήσει με τον γιο της, αλλά η ίδια αρνήθηκε, επειδή είχε διαφωνήσει με τη στρατιωτική εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία.

Μέχρι την πτώση της δικτατορίας εργάστηκε σε εγκυκλοπαίδειες και περιοδικά και αργότερα στην εφημερίδα «Μακεδονία» με ψευδώνυμο. Στη μεταπολίτευση, η Έλλη Παππά προσπάθησε μάταια να επανασυνδεθεί με το ΚΚΕ: «Η επανένωση της Αριστεράς ξεκίνησε με καλούς οιωνούς και είχε οικτρό τέλος. Απεχώρησα από το ΚΚΕ, πράγμα που και η ηγεσία του επιθυμούσε». Επαγγελματικά δούλεψε στις εφημερίδες «Έθνος», «Μακεδονία» και το περιοδικό «Γυναίκα» έως το 1990, οπότε και αφιερώθηκε αποκλειστικά στο συγγραφικό της έργο.

Δημοσίευσε μελέτες για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως «Ο Πλάτωνας στην εποχή μας» («Εκδόσεις 21ου Αιώνα»), η «Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας - Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό» («Άγρα»), και «Αρχαίοι Έλληνες Συγγραφείς στο “Κεφάλαιο” του Μαρξ» («Άγρα»), μελέτες για τον μαρξισμό και τον λενινισμό, όπως ο «Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση - οδοιπορικό από το ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν» («Εστία») και «Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείου».

Τα τελευταία πολιτικά βιβλία της ήταν «Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου» («Κέδρος»), «Μακιαβέλι ή Μαρξ» («Άγρα») και «Η Κομμούνα του 1871» («Άγρα»). Το αρχείο της φυλάσσεται στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α).

Η Έλλη Παππά πέθανε στις 27 Οκτωβρίου 2009, σε ηλικία 89 ετών.