Θα μας άρεσε να είναι έτσι η Ιστορία;

Του Άγγελου Τσέκερη

«…Από τον Φεβρουάριο του 1943, ταυτόχρονα με την αυξανόμενη απήχησή του στην κοινωνία, ίσως δε και εξαιτίας αυτής, το ΕΑΜ εισέρχεται σε μια περίοδο σχετικής εσωστρέφειας. Βασική αιτία είναι οι εσωτερικές διαφωνίες, γύρω από την πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσει η αριστερή κυβέρνηση όταν και εάν απελευθερωθεί η χώρα, και εφόσον το ΕΑΜ καταφέρει να επιβληθεί στις μετακατοχικές εξελίξεις. Πρόβλημα όμως είναι και οι συμμαχίες. Η εσωτερική αντιπολίτευση θεωρεί ότι η πρόταση για κοινή δράση και συνεργασία πρέπει να απευθύνεται αποκλειστικά σε αντιστασιακές δυνάμεις της Αριστεράς και διαφωνεί κατηγορηματικά με τα ανοίγματα της ηγεσίας προς στελέχη προερχόμενα από αστικά κόμματα ή ακόμα και δεξιές αντικατοχικές δυνάμεις. Τα εσωτερικά πολιτικά προβλήματα αποτυπώνονται και στην ίδρυση της ΕΠΟΝ...


»Εξίσου σημαντικό ρόλο στις εσωτερικές διαφωνίες εντός του ΕΑΜ παίζουν και τα οργανωτικά ζητήματα. Όσο το Μέτωπο πλησιάζει προς το ιδρυτικό του συνέδριο, η αντιπαράθεση για τα ζητήματα πολιτικής περνά σε δεύτερη μοίρα, μέχρις ότου διευθετηθούν τα οργανωτικά. Την περίοδο εκείνη, το άτυπο συντονιστικό εννεαμελές όργανο (το ποιο;) του ΕΑΜ συνεδριάζει σχεδόν σε καθημερινή βάση, με αντικείμενο τις διαφωνίες μεταξύ των παρατάξεων που έχουν διαμορφωθεί στο εσωτερικό του. Η πλευρά της πλειοψηφίας επιθυμεί τη διάλυση όλων των συνιστωσών, ζήτημα με το οποίο είναι αντίθετη η εσωκομματική αντιπολίτευση. Σοβαρή διαφωνία υπάρχει και γύρω από το ζήτημα της εκλογής προέδρου. Η πλευρά του προέδρου θέλει εκλογή απευθείας από το Συνέδριο, ενώ η άλλη πλευρά, που με διάφορες σοβαρές δικαιολογίες έχει καταφέρει να διορίσει τον εαυτό της χωρίς εκλογή σε όλα τα όργανα, θέλει εκλογή από τα όργανα. Όμως το πιο σοβαρό σημείο τριβής είναι η πρόταση για κατάργηση της 'λίστας' στην εκλογή των καθοδηγητικών οργάνων, με ορατό κίνδυνο να αλλοιωθούν οι εσωτερικοί συσχετισμοί και να μείνουν εκτός οργάνων σημαντικά στελέχη του χώρου. Για να αρθούν οι ενστάσεις αυτές, αποφασίζεται τελικά η εκλογή Πολιτικής Επιτροπής αποτελούμενης από 350 μέλη, τα οποία μιλάνε στις συνεδριάσεις κατόπιν κληρώσεως, καθώς και η εκλογή 40μελούς Γραμματείας, που χρειάζεται τρεις μέρες για να ολοκληρώσει μια κανονική συνεδρίαση…

»Στις 28 Φεβρουαρίου η κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά μεταβάλλεται σε αυθόρμητη λαϊκή διαδήλωση του λαού της Αθήνας κατά των κατακτητών. Στις 5 Μαρτίου 1943 μια γενική απεργία στην πρωτεύουσα ματαιώνει την επιστράτευση των Ελλήνων εργατών, τους οποίους οι Γερμανοί σκόπευαν να στείλουν στη Γερμανία για να δουλέψουν στα γερμανικά εργοστάσια. Στις 22 Ιουλίου του ίδιου χρόνου μια παναθηναϊκή διαδήλωση διαμαρτυρίας εναντίον της σχεδιαζόμενης εισόδου των Βουλγάρων στη Θεσσαλονίκη πνίγεται στο αίμα από τα γερμανικά τανκς. Είναι η περίοδος που οι τοπικές οργανώσεις του ΕΑΜ κινητοποιούνται για την εκλογή των 3.500 αντιπροσώπων του ιδρυτικού του συνεδρίου. Παρά το γεγονός ότι οι οργανώσεις αυτές παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη διάθεση για ενεργό δράση, εξαιτίας των προβλημάτων που απασχολούν την ηγεσία δεν μπορούν να στηριχτούν παρά μόνο στη δική τους πρωτοβουλία. Η εσωτερική σύγκρουση μοιραία επιδρά στη λειτουργία των τοπικών οργανώσεων. Τα αδρανή μέλη επιστρατεύονται για την ψηφοφορία μέχρι τέταρτου συγγενικού βαθμού για να 'μη μας κερδίσουν οι άλλοι και βγάλουμε λιγότερους'. Σε πρόσθετο πρόβλημα των τοπικών οργανώσεων αναδεικνύεται ο τοπικός παραγοντισμός, που σχετίζεται κυρίως με ζητήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εάν και όποτε διεξαχθούν αυτές οι εκλογές. Σοβαρό πρόβλημα, για το οποίο κανείς δεν συζητά εκείνη την περίοδο στα όργανα του Μετώπου, είναι και η συμμετοχή των ΕΑΜικών δυνάμεων στα επίσημα συνδικάτα, τα οποία υλοποιούν κατοχική στρατηγική, πάντα μέσα από μια περίτεχνη αποσπασματική 'αντιστασιακή' τακτική. Έτσι προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια στην κυβέρνηση Ράλλη, ενσωματώνοντας παράλληλα τις όποιες ΕΑΜικές διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό τους...».

Αυτή η ιστορική αφήγηση είναι ψεύτικη. Ευτυχώς που τα πράγματα δεν είναι έτσι. Γιατί σε μια τέτοια περίπτωση, θα είχαμε ερωτηματικά για το αν η Αριστερά κατάφερε να ανταποκριθεί στις ιστορικές απαιτήσεις, σε μια περίοδο τρομακτικής κοινωνικής καταστροφής, όπως αυτή της περιόδου '41-'44.

www.avgi.gr