ΤΟΣΟ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ!

του ΖΑΧΟΥ ΠΑΛΙΟΥΡΑ*

Θρυλείται ότι όταν κάποιος μαθητής του Χέγκελ τόλμησε να παρατηρήσει ότι η εξέλιξη των γεγονότων δεν επιβεβαίωνε τα θεωρητικά σχήματα του δάσκαλού του, ο Γερμανός φιλόσοφος έδωσε μιαν απάντηση που έκτοτε συνοψίζει τις αντιφάσεις της εσωστρεφούς ιδεοκρατίας: Τόσο το χειρότερο για τα γεγονότα! Ο κύριος Σαμαράς φαίνεται να έχει προσεταιριστεί πλήρως τη θέση αυτή, όπως προκύπτει από την τακτική που έχει επιλέξει για τη διαχείριση των εξελίξεων που ακολούθησαν την πραξικοπηματικού χαρακτήρα απόφασή του να “μαυρίσει” εν μία νυκτί την ΕΡΤ.

Με επικοινωνιακούς όρους, ο τρόπος με τον οποίον ο πρωθυπουργός επέλεξε να ασχημονήσει σε βάρος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και κατ’επέκταση σε βάρος της ελευθεροτυπίας και αυτού του ίδιου του πολιτεύματος της χώρας, αποτελεί απλή εφαρμογή του δόγματος “σοκ και δέος”. Συγκεκριμένα, ο κύριος Σαμαράς επέλεξε την αστραπιαία και αντιθεσμική υλοποίηση ενός σχεδίου αποδόμησης της ΕΡΤ, το οποίο, κατά την αρχική του σύλληψη, περιλαμβάνει την άμεση απόλυση όλων των εργαζομένων καθώς και την μέχρι νεωτέρας φίμωση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στη χώρα, τουλάχιστον μέχρις ότου ένα διάδοχο τερατόμορφο σχήμα “υποκαταστήσει” την πάλαι ποτέ ΕΡΤ, εφαρμόζοντας “ανταγωνιστικές” σχέσεις εργασίας και υπαγόμενο σε ένα πλαίσιο πρωτοφανούς κυβερνητικής λογοκρισίας. Ο κύριος Σαμαράς, δηλαδή, οραματίστηκε μια “Τελική Λύση” ενταφιασμού της ελευθεροτυπίας στη χώρα, προσφέροντας θυσία στο τοτέμ του νεοφιλευθερισμού τις ζωές 2.656 οικογενειών κατά τρόπο τέτοιο ώστε η κοινωνία, την οποία ο ίδιος και η κυβέρνησή του αποδεδειγμένα πλέον αποστρέφονται, να πειστεί ότι ο ίδιος, ως “αποφασιστικός ηγέτης”, ως άλλος Ερντογάν ή Θάτσερ, είναι σε θέση να αποφασίζει και να διατάζει ο,τιδήποτε, οποτεδήποτε και οπωσδήποτε. Έτσι ο κύριος Σαμαράς επεχείρησε, μεταξύ άλλων, και σε επικοινωνιακό πάντοτε επίπεδο, να ανατρέψει βίαια μια από τις ελάχιστες βεβαιότητες που έχουν πια απομείνει στη ζωή των πολιτών: την βεβαιότητα του τηλεκοντρόλ.

Κατά τους σχεδιασμούς του πρωθυπουργού, η κοινωνία θα έπρεπε, διά του φόβου, να έχει αυτοπεριορίσει περαιτέρω τη βούλησή της να αντιδράσει, έχοντας μείνει αποσβολωμένη από την αποφασιστικότητα του “σωτήρα” της. Εξάλλου, ο κύριος Σαμαράς πλέον εφαρμόζει ανοιχτά φαιά ατζέντα, μέρος της οποίας είναι η φίμωση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και η άνευ όρων παράδοση του ραδιοτηλεοπτικού φάσματος στα συμφέροντα των καναλαρχών. Ομοίως, και ακριβώς εξαιτίας της αδράνειας μιας σοκαρισμένης κοινωνίας, οι κυβερνητικοί του εταίροι, η αντιπολίτευση, αλλά και η Τρόικα θα έπρεπε να τον αναγνωρίσουν ως απόλυτο κυρίαρχο του πολιτικού παιχνιδιού στην Ελλάδα. Το πολύ που προσδοκούσε ως αντίδραση του λαϊκού παράγοντα το επιτελείο του κυρίου Σαμαρά ήταν κάποιες μάλλον χλιαρές αντιδράσεις, καθώς ο μηχανισμός του κοινωνικού αυτοματισμού απομόνωσης των “προνομιούχων” και “διεφθαρμένων” εργαζομένων της ΕΡΤ θα έπρεπε να έχει τεθεί σε εφαρμογή από τις πρώτες κιόλας ώρες και να έχει επιτύχει τον αντικειμενικό σκοπό του εντός των αμέσως επόμενων εικοσιτετραώρων.

Τα πράγματα όμως, δυστυχώς για τη συγκυβέρνηση και ευτυχώς για το λαό και τη δημοκρατία, δεν εξελίχθηκαν έτσι ακριβώς. Ευρείες μάζες, ποικίλων μάλιστα πολιτικών και κομματικών αναφορών, που υπό άλλες συνθήκες θα έμεναν ενδεχομένως απαθείς ενώπιον παρόμοιας βαρύτητας συνταγματικών εκτροπών του κυρίου Σαμαρά, αισθάνθηκαν βαθύτατα προσβεβλημένες και δεν υπέκυψαν στα αντικοινωνικά κλισέ του κυρίου Κεδίκογλου. Πράγματι, οι δομικές ανεπάρκειες καθώς και οι στενοί δεσμοί της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης με την εκάστοτε κυβέρνηση, με ό,τι αυτές οι παθογένειες συνεπάγονται, δεν άρκεσαν για να την αποκαθηλώσουν από τη θέση που δικαιωματικά κατέχει στη συνείδηση της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού ως ο μοναδικός δημόσιος (ή, έστω, κρατικός) φορέας μαζικής ενημέρωσης, με ανεκτίμητη συνεισφορά στην ιστορία του τόπου σε ειδησεογραφικό, πολιτιστικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Επιπλέον, το επιτελείο του κυρίου Σαμαρά φαίνεται ότι δεν είχε υπολογίσει στην αντανακλαστική αντίδραση του λαού σε ένα μέτρο που αποτελεί ευθεία βολή στη καρδιά της δημοκρατίας: την ελευθεροτυπία. Η κυβέρνηση προφανέστατα υποτίμησε τον ψυχολογικό αντίκτυπο του μαυρίσματος της οθόνης και του βωβού αέρα της ραδιοφωνίας και την αντανάκλαση αυτού τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα, η αγωνιστική στάση που επέλεξαν από την πρώτη στιγμή οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ και το περιεχόμενο του απεργιακού της προγράμματος μεταφόρφωσε τη δημόσια ραδιοτηλεόραση σε ελεύθερο βήμα έκφρασης της κοινωνίας και καταγγελίας των μνημονιακών πολιτικών. Το Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής, αλλά και οι πλατείες των περισσότερων πόλεων της επαρχίας αξιοποιήθηκαν για την προβολή της προσφοράς της ΕΡΤ σε ενημερωτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Άλλωστε, το χωρίς προηγούμενο μιντιακό πείραμα της εκπομπής του απεργιακού προγράμματος της αδέσμευτης ΕΡΤ αφήνει παρακαταθήκη για τη μελλοντική της λειτουργία ως πράγματι δημόσια και όχι κρατική. Με τον τρόπο αυτό, ένα επικοινωνιακό υπερόπλο στράφηκε εναντίον της κυβέρνησης. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζόμενων στα ιδιωτικά μέσα δημοσιογράφων αποστέρησε από τον κύριο Σαμαρά τη δυνατότητα να διασπείρει κυβερνητική προπαγάνδα από “φιλόξενες” συχνότητες. Ως αποτέλεσμα, ο θατσερικός αιφνιδιασμός στον οποίον πόνταρε η κυβέρνηση, της γύρισε μπούμερανγκ.

Όλα αυτά τα γεγονότα ο κύριος Σαμαράς επιλέγει να τα αγνοεί, όπως προκλητικά αγνοεί και τη διεθνή κατακραυγή που οι ίδιες του οι αποφάσεις έχουν προκαλέσει. Ποντάροντας τα ρέστα του στην απροθυμία των εταίρων του για εκλογές, σκλήρυνε τη στάση συνεχίζοντας να ακολουθεί την τακτική που υπαγορεύει το δόγμα “σοκ και δέος” και περιφρονώντας την αντικειμενική πραγματικότητα, η οποία του επέβαλε υποχώρηση. Αγνοώντας την παλλαΐκή απαίτηση για άμεση επαναλειτουργία της ΕΡΤ, το μόνο που αντιπρότεινε είναι η...επιτάχυνση της λειτουργίας της NEΡΙΤ. Και είναι μεν γεγονός ότι οι κ.κ. Βενιζέλος και Κουβέλης απεύχονταν μεν τις εκλογές ενόψει του (πιθανότατου) αφανισμού τους στις κάλπες, πλην όμως η ίδια η στάση του πρωθυπουργού δεν φαίνεται να τους αφήνει άλλη επιλογή, καθώς πιθανή υποχώρησή τους από τις υπό άλλες συνθήκες εύκαμπτες “κόκκινες γραμμές” που οι ίδιοι προσδιορίζουν, θα σήμαινε την οριστική πολιτική τους γελοιοποίηση.

Τα γεγονότα έχουν ήδη καταστήσει σαφές ότι η αδιάλλακτη αυτή στάση του κυρίου Σαμαρά δεν φαίνεται να μεταβάλλεται ούτε μετά την έκδοση της προσωρινής διαταγής του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας χθες το βράδυ, το περιεχόμενο της οποίας εξυπηρετεί σαφέστατα την ανάγκη μέγιστης απορρόφησης των κλυδωνισμών που θέτουν εν αμφιβόλω τη συνοχή της συγκυβέρνησης και κατ’επέκταση την απρόσκοπτη πρόοδο των βασικών πολιτικών της επιλογών. Η διαταγή πράγματι ανοίγει το δρόμο για μαζικές απολύσεις στην ΕΡΤ, ενώ από το λακωνικό ομολογουμένως σκεπτικό της προκύπτει σαφέστατα ότι η κατάργηση της ΕΡΤ και η υποκατάστασή της από κάποιο διάδοχο φορέα είναι συνταγματικώς ανεκτή. Από την άλλη, όμως, πλευρά η διαταγή υποχρεώνει την κυβέρνηση να αποκαταστήσει τη λειτουργία της ΕΡΤ υπό την προϋφιστάμενη νομική της προσωπικότητα, καθώς επίσης και να καταστήσει εκ νέου ενεργές τις “μαυρισμένες” συχνότητες της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Με πρωτοφανή αλαζονεία, τον δικαστικό αυτό συμβιβασμό ο κύριος Σαμαράς φαίνεται να τον απορρίπτει, κατά προκλητική παραβίαση της συνταγματικής νομιμότητας και του διεθνούς δικαίου, καθώς τόσο το άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος, όσο και το άρθρο 6 παρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου υποχρεώνουν τη διοίκηση να συμμορφώνεται αμέσως προς τις δικαστικές αποφάσεις. Έτσι, τη στιγμή ακριβώς που στην κυβέρνηση προσφέρεται μια χρυσή ευκαιρία να απεμπλακεί από το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει εξαιτίας του πρωθυπουργού, ο ίδιος έχει ήδη παραβιάσει το Σύνταγμα καθώς ήδη από χθες η ΕΡΤ θα έπρεπε να εκπέμπει κανονικά.

Η απόρριψη του “έντιμου συμβιβασμού” διά της δικαστικής οδού από πλευράς του πρωθυπουργού επαναφέρει στο προσκήνιο το ενδεχόμενο κατάρρευσης της τρικομματικής κυβέρνησης Σαμαρά υπό το βάρος των λαϊκών αντιδράσεων. Αναμφίβολα, από τη συνέχιση και την ένταση των αντιδράσεων αυτών, εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό η κατάληξη του πολιτικού και νομικού θρίλερ που έχει προκαλέσει το πραξικοπηματικό λουκέτο στην ΕΡΤ.

Η επιλογή του κυρίου Σαμαρά να αγνοεί την πραγματικότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα από τον αγώνα των εργαζομένων της ΕΡΤ και την πάνδημη αγανάκτηση του λαού για τη φίμωση της ελευθεροτυπίας στη χώρα, ένα πράγμα σημαίνει: τόσο το καλύτερο για τα γεγονότα που ήδη έχουν βυθίσει την κυβέρνηση σε μια κρίση την οποία δύσκολα φαίνεται ότι θα υπερβεί. Αναμφισβήτητα, ακόμη κι αν τελικά οι συγκυβερνόντες καταφέρουν να διασώσουν την τρικομματική, το πλήγμα που αυτή έχει ήδη δεχθεί είναι συντριπτικό και αυτό δεν μπορεί παρά να αποτυπωθεί στις κάλπες, όποτε κι αν αυτές στηθούν.

*Ο ΖΑΧΟΣ ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ, LL.M.LEIDEN UNIVERSITY.