«ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ» «ΤΑΣΕΙΣ» ΚΑΙ «ΦΡΑΞΙΕΣ» ΣΤΟ ΣΥΡΙΖΑ

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ*
Ένα ζήτημα που έχει τεθεί στον προσυνεδριακό διάλογο του ΣΥΡΙΖΑ, αφορά το θέμα των «συνιστωσών» και των «τάσεων» και κατά προέκταση το δικαίωμα ξεχωριστής «λίστας» στα πλαίσια του ενιαίου ψηφοδελτίου. Στενά δεμένο με αυτό, είναι το θέμα της «εσωκομματικής δημοκρατίας» που αφορά το «σεβασμό των αποφάσεων» και το δικαίωμα της διαφορετικής άποψης. Στις συζητήσεις των προσυνεδριακών κειμένων ακούστηκαν φωνές ότι «τώρα που πάμε για κυβέρνηση όλοι μαζί μια φωνή», «τέλος στις συνιστώσες», «στις τάσεις ναι, αλλά όχι στις ξεχωριστές λίστες», «οι διαφορετικές απόψεις μετά τις αποφάσεις του Συνεδρίου μένουν στο εσωτερικό όχι στο δημόσιο λόγο», κά.

ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΑΣΙΚΟΤΗΤΑ

Έχουμε πάνω από μια δεκαετία βιώσει διάφορες εκδοχές του ΣΥΡΙΖΑ με πολλές «συνιστώσες» και πάνω από είκοσι χρόνια τις πολλές «τάσεις» στο ΣΥΝ. Αξιολογώντας όσο γίνεται πιο αντικειμενικά τις εμπειρίες μας, νομίζω ότι είχαμε θετικές αλλά ταυτόχρονα και αρνητικές στιγμές από το συγκεκριμένο μοντέλο οργάνωσης. Όμως ως πολιτικός χώρος δεν μπορούσαμε να είχαμε διαφορετικό μοντέλο οργάνωσης (πχ. του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού») εξ αιτίας της «πολυσυλλεκτικότητας» των δυνάμεων που συμμετείχαν και στα δύο εγχειρήματα, δεδομένου ότι εξ' αρχής είχαμε κυρίως πολιτική και οργανωτική ενότητα και ως ένα βαθμό ιδεολογική.


Σε κάθε περίπτωση τα όποια προβλήματα «πολυγλωσσίας» που εμφανίστηκαν, δεν ήταν λόγω «αυτής καθ' αυτής» της ύπαρξης των «τάσεων» ή των «συνιστωσών», αλλά μη επαρκών «συναινέσεων» και μη τήρησης των δεσμεύσεων για σεβασμό των αποφάσεων, στοιχεία που όταν διασφαλιζόταν είχαμε θετικά αποτελέσματα. Ας μην ξεχνάμε ότι με τις 13 «συνιστώσες» του ΣΥΡΙΖΑ και την «πολυτασικότητα» του ΣΥΝ φτάσαμε στο 27%.!! Γιαυτό παρ' ότι όλοι συμφωνούν στην ιδέα του ενιαίου κόμματος, υπάρχουν ακόμα «αναστολές» και επιφυλάξεις οι οποίες ενισχύονται από ανησυχητικές «πρακτικές» σε πολιτικό και οργανωτικό επίπεδο και κάνουν διστακτικές ορισμένες «συνιστώσες» να δεχτούν την «πολυτασικότητα» και μάλιστα «ψαλιδισμένη».! Αντίθετα αν δώσουμε μια μικρή μεταβατική περίοδο (από 6-18 μήνες) μέχρι να κάνουν την τελική τους επιλογή θα μπορούσαμε να υπερβούμε τις διλημματικές καταστάσεις. Λέμε «ψαλιδισμένη» γιατί ενώ η «πολυτασικότητα» εκφωνείται στα λόγια, στην πράξη καταργείται με την αμφισβήτηση δικαιώματος ξεχωριστής λίστας στα πλαίσια του ενιαίου ψηφοδελτίου για την ανάδειξη των οργάνων, όπως έγινε στην «Πανελλαδική Συνδιάσκεψη».

Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ «ΛΙΣΤΑΣ» ΘΑ ΓΙΓΑΝΤΩΣΕΙ ΤΙΣ «ΦΡΑΞΙΕΣ»

Δεν πρόκειται για δευτερεύον ζήτημα, αλλά για ουσιαστικό ζήτημα δημοκρατίας και «εν τέλει» αποτελεσματικής δράσης. Ο λαθεμένος χειρισμός του θα έχει αρνητικές παρενέργειες στη ζωή του κόμματος από την αφετηρία του. Στην πράξη οι διαφορετικές απόψεις με το πλαίσιο αναγνώρισης των τάσεων (ναι στην ύπαρξη αλλά χωρίς δικαίωμα ξεχωριστής λίστας στην εκλογή των οργάνων), θα εντείνει τις «φραξιονιστικές» ομαδοποιήσεις και αναξιοπρεπείς συμπεριφορές, που δεν προάγουν ούτε την ψυχολογική ενότητα, ούτε την αγωνιστική στράτευση, ούτε τα αξιακά φορτία της Αριστεράς. Πρόκειται για πρακτική καταδικασμένη στη ζωή των κομμάτων της Αριστεράς.!!
Γιαυτό στο καταστατικό ορισμένα πράγματα χρειάζεται να γίνουν σαφή και καθαρά. Πρώτον, η ύπαρξη των τάσεων συνεπάγεται αυτοδίκαια το δικαίωμα επιλογής της «δέσμης ιδεών» και αντίστοιχα της «δέσμης προσώπων» που κάποιος αναγνωρίζει «πολιτικά» και «ιδεολογικά» τον εαυτό του. Δεύτερον, οι τάσεις δεν σημαίνουν «κόμμα μέσα στο κόμμα», αλλά αντίθετα «σεβασμός των αποφάσεων» (δεν δρούμε ενάντια τους), ενώ ταυτόχρονα δεν ενοχοποιούμε τη διαφορετική άποψη (εσωτερικός «εχθρός»). Στις δημόσιες εμφανίσεις (από τον πρόεδρο ως το τελευταίο μέλος), θα πρέπει να εκφέρεται η επίσημη θέση του κόμματος, με «δικαίωμα» εκφώνησης συμπληρωματικά της προσωπικής άποψης. Δυστυχώς τον τελευταίο χρόνο, η μη εφαρμογή αυτής της αρχής, έγινε κυρίως από στελέχη της πλειοψηφούσας τάσης και όχι από στελέχη που δεν ψήφισαν τις αποφάσεις.! Κατά συνέπεια η προσπάθεια αμφισβήτησης της «πολυτασικότητας» και των ξεχωριστών «λιστών» στα πλαίσια του ενιαίου ψηφοδελτίου», είτε στο όνομα της «συνοχής», είτε της αντιμετώπισης της «πολυγλωσσίας», οδηγεί σε επιβολή μιας ιδιότυπης «σιγής νεκροταφείου» και παράλληλα στη γιγάντωση των «φραξιών» στην εκλογή οργάνων και στη λειτουργία του κόμματος, γεγονός που δεν θα ενισχύσει αλλά αντίθετα θα αποδυναμώσει την «αποτελεσματικότητα» λειτουργίας του.

ΤΙ ΚΟΜΜΑ ΘΕΛΟΥΜΕ;

Η απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα «τι κόμμα θέλουμε» δεν μπορεί να είναι άλλη, από ένα κόμμα συλλογικό και όχι αρχηγικό, δημοκρατικό και όχι μονολιθικό, πολυτασικό και όχι φραξιονιστικό, αποτελεσματικό και όχι κόμμα «ζελές», κόμμα των μελών και όχι κατ' επίφαση των μελών και στην πράξη μηχανισμών, κόμμα με μέλη «μάχιμα» και όχι άθροισμα ψηφοφόρων για δημιουργία συσχετισμών. Ένα σύγχρονο αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα εμπνέει πρώτα απ' όλα με την πολιτική του πρόταση, το προωθητικό του όραμα, τα αξιακά του φορτία και πάνω απ' όλα με την πρωτοπόρα κινηματική δράση, στους τόπους εργασίας, κατοικίας, μόρφωσης και κοινωνικής δραστηριότητας. Με τη γείωση του στις κοινωνικές δυνάμεις του μόχθου, πρώτα απ' όλα την εργατική τάξη, τους εργαζόμενους της υπαίθρου, τους αυτοαπασχολούμενους, του μικροεπιχειρηματίες, τη νεολαία, τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, τους μετανάστες. Ένα ριζοσπαστικό κόμμα που δεν θα κυριαρχείται από «επικοινωνιακές» παρεμβάσεις, αλλά θα οργανώσει πολιτικά και κοινωνικά τις αντιστάσεις των «κολασμένων» του Μνημονίου και του καπιταλιστικού συστήματος, σε ένα μεγάλο ποτάμι «αντίστασης-αλληλεγγύης-ανατροπής», με στόχο την απαλλαγή της χώρας από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της «τρόϊκας» και των κυρίαρχων ελίτ, για μια προοδευτική διέξοδο από την κρίση, με ανοικτό τον ορίζοντα της σοσιαλιστικής προοπτικής.

*μέλος ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ